โรคนิ่วในไต สามารถเป็นได้ทั้งผู้ใหญ่หรือแม้กระทั้งในวัยหนุ่มสาว โดยเป็นนิ่วที่มักพบกว่านิ่วในอวัยวะอื่นๆ
บทความนี้พวกเราจะมาทำความรู้จักกับนิ่วในไตกัน ว่าเกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากอะไร รวมทั้งมีลักษณะอาการอย่างไรบ้าง เพื่อให้คุณเตรียมความพร้อมในการสังเกตสัญญาณเตือนภัยของโรคนิ่วในไตกันไว้
นิ่วในไต เป็นอย่างไร
นิ่วในไตคือการตกผลึกของสารก่อนิ่วในไตจนกระทั่งเกิดเป็นก้อน ซึ่งโดยส่วนมากจะเป็นผลึกแคลเซียมออกซาเลต และบางทีอาจจะเป็นแคลเซียมฟอสเฟต ยูริก หรือสารอื่นๆได้เช่นกัน ทำให้นิ่วมีหลากหลายชนิดรวมทั้งมีขนาดที่แตกต่างกันไป บางทีอาจเกิดขึ้นก้อนเดียวหรือหลายก้อน แม้จะเกิดขึ้นในไต แต่ก้อนนิ่วก็หลุดลงมาในท่อไตจนถึงรอบๆกระเพาะปัสสาวะได้
นิ่วในไตพบได้บ่อยในคนทุกเพศทุกวัย แต่ผู้ชายจะมีโอกาสเป็นนิ่วได้มากกว่าเพศหญิงประมาณ 3 เท่า รวมทั้งในประเทศไทยพบผู้ป่วยโรคนี้บ่อยมากในทางภาคเหนือแล้วก็ภาคอีสาน ซึ่งอาจเกิดจากสภาพแวดล้อม และวัฒนธรรมการกินอาหารที่แตกต่างกัน
ปัจจัยที่ทำให้เกิดนิ่วในไต
โรคนิ่วในไตส่วนใหญ่มีสาเหตุจากหลายๆสาเหตุด้วยกัน เช่น
- การอยู่ในที่ที่มีอากาศร้อน ทำให้ร่างกายสูญเสียเหงื่อได้ง่าย ประกอบกับพฤติกรรมกินน้ำน้อย ก็เลยทำให้ปัสสาวะมีความเข้มข้นสูงมากขึ้น รวมทั้งกลายเป็นก้อนนิ่วได้
- การรับประทานอาหารบางอย่างเป็นประจำ เช่นของกินที่มีแคลเซียมสูง มีโปรตีนสูง หรือมีโซเดียมสูง ฯลฯ ทั้งนี้การทานอาหารจะถือได้ว่าสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงก็ต่อเมื่อมีสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงอื่นๆร่วมด้วยโดยเหตุนี้ คนที่มีร่างกายแข็งแรงก็เลยสามารถกินอาหารพวกนี้ได้โดยที่บางครั้งอาจจะไม่เป็นผลต่อการเกิดโรค
การมีภาวะยูริกในเลือดสูง ใน ผู้ที่เป็นโรคเกาต์ หรือผู้ป่วยโรคมะเร็งที่อยู่ในช่วงการรับเคมีบำบัด รวมทั้งผู้ที่กำลังใช้ยาที่มีฤทธิ์ต้านการขับกรดยูริก อาทิเช่น ยากันชักเฟนิโทอิน (Phenytoin) ฯลฯ
ลักษณะของนิ่วในไต
นิ่วในไตอาจจะทำให้เกิดอาการเจ็บปวดอย่างรุนแรงหรือปวดเพียงแค่เล็กๆน้อยๆก็ได้ โดยนิ่วสามารถเคลื่อนที่ไปในท่อไตและจะมีอาการปวดตามมา นอกจากนี้บางทีอาจรู้สึกถึงลักษณะของการปวดที่บริเวณหลัง สีข้างแล้วก็ปวดล้าไปถึงท้องน้อยหรือที่ขาหนีบเป็นช่วงๆส่วนอาการอื่นๆได้แก่ มีอาการเคืองเวลาปัสสาวะหรือมีอาการปัสสาวะขัด ปัสสาวะเป็นเลือด หรือมีทรายปนออกมากับปัสสาวะ คลื่นไส้อาเจียน เป็นต้น
สัญญาณอันตรายนิ่วในไต
ถ้าหากคุณมีลักษณะอาการผิดปกติ คุณควรจะไปพบแพทย์ เพราะว่าอาจบ่งบอกได้ว่ากำลังเข้าข่ายของอาการนิ่วในไต
- ปวดท้องบริเวณบั้นท้ายหรือท้องน้อยที่ข้างใดข้างหนึ่งเพียงข้างเดียว
- รู้สึกปวดบิดๆเกร็งๆเป็นช่วงคล้ายกับอาการท้องร่วง หรืออาการปวดประจำเดือน
- อาจรู้สึกเจ็บปวดเป็นชั่วโมงๆหรือปวดตลอดทั้งวันก็เป็นได้
- อาจมีลักษณะของการปวดลามจากบั้นท้ายไปถึงบริเวณอัณฑะ หรือช่องคลอดด้านเดียวกัน
- มีอาการปวดแบบเป็นๆหายๆไม่หายขาด หรือนานๆครั้งเป็นที ซึ่งถ้าเกิดก้อนนิ่วไม่หลุดออกมา ก็จะปวดอยู่แบบนั้นไปเรื่อย
- มีอาการใจหวิว ใจสั่นหรือคลื่นไส้ อาเจียน
- ถ้าเกิดมีก้อนนิ่วหลายก้อน หรือก้อนนิ่วมีขนาดเล็กมาก บางทีอาจพบเห็นก้อนนิ่วเล็กๆคละเคล้าออกมากับปัสสาวะ
- เมื่อกดบริเวณที่ปวดจะไม่รู้สึกเจ็บ หรือบางทีก็อาจรู้สึกสบายขึ้น
- ถ้ามีอาการหนักจะปวดท้องพร้อมทั้งมีไข้สูง แม้ว่าจะกินยาบรรเทาอาการปวดแต่ก็ยังไม่หาย
ถ้าเริ่มรู้สึกว่ามีอาการเจ็บท้องเป็นประจำจนมันทำให้รบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน หรือปวดมากจนถึงทนไม่ไหว รับประทานยาบรรเทาปวดก็ไม่หาย ควรจะไปพบหมอโดยเร็ว เพราะก้อนนิ่วอาจมีขนาดใหญ่ ซึ่งบางครั้งก็อาจจะไปอุดตันส่วนใดส่วนหนึ่งของอวัยวะภายในร่างกาย จนทำให้ทำงานไม่ปกติหรือเกิดการอักเสบขึ้นได้
นิ่วในไตรักษาได้หรือไม่?
นิ่วในไตสามารถรักษาได้ โดยก้อนนิ่วที่มีขนาดเล็กจะรักษาได้ด้วยการกินน้ำมากๆเพื่อขับให้นิ่วออกมาทางปัสสาวะ แต่ว่าหากไม่สามารถขับนิ่วออกมาด้วยวิธีนี้ได้ หมอจะแนะนำให้รับประทานยาช่วยขับนิ่วซึ่งมีหลากหลายชนิดด้วยกัน เลือกใช้ตามลักษณะนิ่วของผู้ป่วย และหากก้อนนิ่วมีขนาดใหญ่เกินไปบางทีอาจต้องผ่าตัดใส่เครื่องมือบางประเภทเพื่อเข้าไปกำจัดหรือสลายนิ่ว
เพราะฉะนั้น คุณควรปรึกษาแพทย์ตั้งแต่มีสัญญาณเตือน 9 ข้อข้างต้นเพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้อาการของนิ่วในไตกลายเป็นระยะร้ายแรงหรือยากต่อการรักษา แล้วก็เพื่อความปลอดภัยของตัวคุณเอง
ขอขอบคุณ:medium.com