“โควิด-19” VS “ไข้หวัดใหญ่” VS “ปอดอักเสบ” แตกต่างกันอย่างไร?

อาการโควิด 19 (ไวรัสโคโรนา) กับ อาการของปอดอักเสบ มีความคล้ายคลึงกันดังนี้

• 1 ใน 3 ของผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ มักติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วยโดยเฉพาะเชื้อนิวโมคอคคัส ทำให้เกิดปวดบวม บางรายอาจติดเชื้อในกระแสเลือด ทำให้เสียชีวิตได้
• โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัสเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของผู้สูงวัยที่มีอายุมากกว่า 65 ปี
• ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน โรคปอด จะมีอัตราการเสียชีวิตจากโรค Covid-19 ไข้หวัดใหญ่ และปอดอักเสบ มากกว่าคนปกติ

ในช่วงที่ไวรัสโคโรนา 2019 หรือ โควิด-19 (COVID-19) ระบาด และดันมีอาการที่คล้ายคลึงกันกับไข้หวีดใหญ่ และปอดอักเสบ เราจะมีวิธีสังเกตอาการตัวเอง หรือคนใกล้ตัวก่อนที่จะเดินทางไปโรงพยาบาลได้อย่างไร Sanook Health มีข้อมูลจาก พญ. พเยีย ฉันทาดิศัย แพทย์ด้านโรคติดเชื้อ รพ. สมิติเวช สุขุมวิท มาฝากกัน

อัตราการพบได้บ่อย

โควิด-19

• ผู้ป่วยส่วนใหญ่อายุระหว่าง 15-49 ปี (55.1% ของผู้ป่วยทั้งหมด)
  

ไข้หวัดใหญ่

• ทั่วโลกพบ 713 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี
  
• ในไทยพบ 1,231 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี
  

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

ยิ่งอายุมาก ยิ่งพบบ่อย

• อายุ 50-64 ปี พบ 25 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี
  
• อายุ > 65 ปี พบ 67 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี

ยิ่งอายุมากและมีโรคประจำตัว ยิ่งพบบ่อย

• อายุ>65 ปี และเป็นโรคเบาหวาน พบ 187 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี
  
• อายุ>65 ปี และเป็นโรคหัวใจ พบ 254 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี
  
• อายุ>65 ปี และเป็นโรคหอบหืด พบ 398 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี
  
• อายุ>65 ปี และเป็นโรคปอดพบ 516 คน ต่อ 100,000 ประชากร/ปี

เชื้อที่เป็นสาเหตุ

โควิด-19

• SARS-CoV-2

ไข้หวัดใหญ่

• Influenza A(H3N2), A(H1N1)) virus
  
• Influenza B virus
  

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

• Streptococcus pneumoniae (เชื้อนิวโมคอคคัส)

อาการ

โควิด-19

• ระยะฟักตัว 14 วัน
  
• ประมาณ 97.5% จะเริ่มมีอาการใน 11.5 วันโดยเฉลี่ย
  
• มีไข้ (98%) ประมาณ 60% พบไข้สูงกว่า 38 องศา
  
• ไอแห้งๆ (68%)
  
• อ่อนเพลีย (38%)
  
• หายใจหอบเหนื่อย (31%)
  
• (อาการปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ หรือหนาวสั่น พบได้น้อยประมาณ 11-13%)

ไข้หวัดใหญ่

• ไข้สูงกว่า 38 องศา มีการหนาวสั่น
  
• ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ
  
• ไอแห้งๆ
  
• อ่อนเพลีย
  
• คัดจมูก
  
• เจ็บคอ

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

• ไข้สูง หนาวสั่น
  
• หอบ หายใจลำบาก
  
• ไอมีเสมหะ

ความรุนแรง

โควิด-19

อาการรุนแรง (14%) – หายใจหอบเหนื่อยร่วมกับภาวะออกซิเจนในเลือดต่ำ hypoxia

อาการขั้นวิกฤต (critical) (5%) – มีภาวะหายใจล้มเหลว

หรือมีอวัยวะภายในล้มเหลว

ไข้หวัดใหญ่

1ใน 3 ของผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ มักติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วยโดยเฉพาะเชื้อนิวโมคอคคัส ทำให้เกิดปวดบวม บางรายอาจติดเชื้อในกระแสเลือด ทำให้เสียชีวิตได้

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

• มักต้องนอนรักษาตัวในรพ.
  
• เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของผู้สูงวัย > 65 ปี
  
• ในคนไข้บางรายอาจติดเชื้อในกระแสเลือด เยื่อหุ้มสมองอักเสบ และทำให้เสียชีวิตได้ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ และผู้มีโรคประจำตัว

อัตราการเสียชีวิต

โควิด-19

• ทุกช่วงอายุ: 1.4-2.3% (คาดว่าอัตราการเสียชีวิตอาจน้อยกว่า 1% เนื่องจากมีผู้ป่วยที่ไม่แสดงอาการด้วย)
  
• ผู้สูงอายุ >80 ปี: 14.8%
  
• ผู้มีโรคประจำตัว
  
  • โรคหัวใจ 10.5%
    
  • เบาหวาน 7.3%
    
  • โรคปอด 6%

ไข้หวัดใหญ่

• ทุกช่วงอายุ: <0.1%
  
• ผู้สูงอายุ >65 ปี: 11.4%
  
• ผู้มีโรคประจำตัว
  
  • โรคหัวใจ 11%
    
  • เบาหวาน 10.6%
    
  • โรคปอดเรื้อรัง 7.7%

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

• ทุกช่วงอายุ: 10%
  
• ผู้สูงอายุ > 80 ปี: 22%
  
• ผู้มีโรคประจำตัว
  
  • โรคหัวใจ 18%
    
  • เบาหวาน 11%
    
  • โรคปอด 10%

การแพร่ระบาด

โควิด-19

จากผู้ที่เป็นโรค ทางการไอหรือจามในระยะ 1-2 เมตร และตามพื้นผิวที่มีการปนเปื้อนของน้ำลาย เมื่อจับแล้วสัมผัสต่อไปที่ใบหน้า จมูก ปาก

ยังไม่พบหลักฐานที่เชื้อจะลอยอยู่ในอากาศ โดยทั่วไปได้ 

ไข้หวัดใหญ่

เชื้อไข้หวัดใหญ่อยู่ในเสมหะ น้ำมูก น้ำลายผู้ป่วย สามารถแพร่กระจายทางการไอ และจาม การสัมผัสสิ่งของที่มีเชื้อปนเปื้อน

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

เชื้อนิวโมคอคคัสอาศัยอยู่ในโพรงจมูกและลำคอของทุกคนสามารถแพร่กระจายผ่านทางละออง การไอและจาม

วิธีป้องกัน

โควิด-19

• ล้างมือบ่อยๆ ด้วยน้ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์ล้างมือที่มีความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ไม่ต่ำกว่า 70%
  
• รักษาระยะห่างจากผู้อื่นไม่ต่ำกว่า 1 เมตร โดยเฉพาะผู้ที่ไอ หรือ จามควรห่างมากกว่า 2 เมตร
  
• หลีกเลี่ยงการจับใบหน้า จมูก หรือปาก และหลีกเลี่ยงการทักทายด้วยการสัมผัสร่างกายผู้อื่น เช่นการจับมือ หรือการกอด
  
• สวมหน้ากากอนามัย
  
• หลีกเลี่ยงสถานที่ที่ผู้คนชุมนุมกัน พลุกพล่าน

ไข้หวัดใหญ่

• ล้างมือให้สะอาด
  
• สวมหน้ากากอนามัย
  
• หลีกเลี่ยงชุมชนแออัด
  
• ฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อไข้หวัดใหญ่ (ฉีดวัคซีน 1 เข็ม ทุกปี)

โรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส

• ล้างมือให้สะอาด
  
• สวมหน้ากากอนามัย
  
• หลีกเลี่ยงชุมชนแออัด
  
• ฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อนิวโมคอคคัส (ฉีดวัคซีน 13 สายพันธุ์ 1 เข็ม ตามด้วย 23 สายพันธุ์ 1 เข็ม ห่างกัน 1 ปี)

• อ่านข่าว COVID-19 ทั้งหมดเพิ่มเติม

ขอขอบคุณ https://www.sanook.com

ข้อมูล :พญ. พเยีย ฉันทาดิศัย แพทย์ด้านโรคติดเชื้อ รพ. สมิติเวช สุขุมวิท

ภาพ :iStock