ขึ้นชื่อว่าโรคมะเร็งย่อมไม่มีใครอยากเป็นหรืออยากให้เกิดขึ้นกับคนรู้จัก ซึ่งโรคมะเร็งนั้น..กว่า 95 เปอร์เซ็นต์ เป็นโรคมะเร็งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และอีก 5 เปอร์เซ็นต์เป็นโรคมะเร็งที่เกิดจากพันธุกรรม โดยผู้ที่มียีนมะเร็งทางพันธุกรรมนี้จะมีแนวโน้มที่จะเกิดโรคมะเร็งเช่นเดียวกับคนในครอบครัวมากกว่า 14 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งตามสถิติทางการแพทย์นั้นถือว่าอยู่ในเกณฑ์ที่สูง…เราจึงต้องเฝ้าระวังกลุ่มเสี่ยงนี้เป็นพิเศษ!!
โรคมะเร็งทางพันธุกรรมคืออะไร
โรคมะเร็งทางพันธุกรรมเป็นโรคมะเร็งที่สามารถถ่ายทอดได้จากรุ่นสู่รุ่น และสามารถเกิดโรคมะเร็งได้ตั้งแต่อายุยังน้อย เพราะโดยปกติแล้วความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง จะเริ่มตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไป แต่สำหรับกลุ่มโรคมะเร็งทางพันธุกรรมจะมีความเสี่ยงเกิดโรคมะเร็ง ในช่วงอายุตั้งแต่อายุ 40 ปีหรือน้อยกว่านั้น ซึ่งผู้ป่วยโรคมะเร็งทางพันธุกรรมอายุน้อยสุดที่พบคืออายุ 7 – 8 ปี โดยมีประวัติการป่วยเป็นโรคมะเร็งในลำไส้บางชนิด ในขณะที่โรคมะเร็งเต้านม อายุน้อยสุดที่พบคืออายุ 18 ปี หรือน้อยกว่านั้นหากร่างกายมีเต้านมและผลิตฮอร์โมนเพศออกมามากขึ้น
เราจะรู้ได้อย่างไร? ว่าตัวเองมียีนมะเร็งทางพันธุกรรม
โรคมะเร็งทางพันธุกรรมนั้น เราไม่สามารถรู้ได้จนกว่าจะได้รับการตรวจเลือดหรือเกิดโรคมะเร็งขึ้นมาเสียก่อน แต่อย่างไรก็ดีคนไข้สามารถตั้งข้อสังเกตถึงความเสี่ยงได้จากข้อมูลดังจาก การพบญาติในสายใกล้ชิด เช่น ยาย แม่ พี่น้องของคุณแม่ และพี่น้องของเราเอง มีประวัติป่วยเป็นโรคมะเร็ง ตั้งแต่ 1 – 2 คนขึ้นไป
ให้ตั้งข้อสงสัยว่าตัวเราเองอาจมีสิทธิ์เป็นโรคมะเร็งทางพันธุกรรม หรือป่วยเป็นโรคมะเร็งตั้งแต่อายุยังไม่ถึง 50 ปีหากสันนิษฐานว่าตัวเองอาจเป็นโรคมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับพันธุกรรม ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย
โดยแพทย์จะซักประวัติและนำไปคำนวณหาความเสี่ยงในการเป็นโรคมะเร็งทางพันธุกรรม และหากพบว่าคนไข้มีความเสี่ยงจากประวัติครอบครัว แพทย์จึงทำการตรวจเลือดหายีนมะเร็งทางพันธุกรรมเพื่อยืนยันอีกครั้งว่าคนไข้มีสิทธิ์เป็นโรคมะเร็งชนิดใดได้บ้าง
จากนั้นแพทย์จะทำการตรวจยีน 2 กลุ่ม คือยีน BRCA1 และ ยีน BRCA2 ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์ หากพบว่ายีนทั้ง 2 กลุ่มนี้ความผิดปกติ นั่นหมายความว่ามีโอกาสเกิดโรคมะเร็งและสามารถสืบทอดทางพันธุกรรมได้นั่นเอง
ข้อดีของการตรวจหายีนโรคมะเร็งทางพันธุกรรม
คนไข้ที่มีความเสี่ยงป่วยเป็นโรคมะเร็งทางพันธุกรรม ค่อนข้างชัดเจนว่ามีโอกาสเป็นโรคมะเร็งสูงกว่าคนทั่วไป เพียงแต่จะแสดงอาการที่ช่วงอายุใดเท่านั้น คนไข้ส่วนมากจะไม่อยากมาตรวจเพราะกลัวว่าจะเจอว่ามีความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็ง แต่ความเป็นจริงแล้วการตรวจเลือดหายีนโรคมะเร็งทางพันธุกรรมนั้นมีข้อดีมากกว่าที่คิดดังต่อไปนี้
- รู้ว่าควรเลี่ยงสิ่งใด การที่คนไข้รู้ตัวเองก่อนว่ามีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคมะเร็ง จะช่วยให้คนไข้เลี่ยงพฤติกรรมที่เป็นปัจจัยเพิ่มโอกาสที่จะก่อให้เกิดโรคมะเร็งมากขึ้น
- เตือนคนในครอบครัวให้ระวังร่วมกัน การตรวจหายีนโรคมะเร็งทางพันธุกรรมนั้น หากในกลุ่มพี่น้องคนใดคนหนึ่งตรวจพบ ก็มีความเป็นไปได้ที่พี่น้องสายเลือดเดียวกันมีโอกาสเป็นเช่นเดียวกัน
- วางแผนชีวิตหลังแต่งงานได้ดีขึ้น ในปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์ก้าวหน้าไปมาก คนไข้สามารถเลือกเก็บไข่หรือเชื้อที่ไม่มียีนโรคมะเร็งทางพันธุกรรมและโรคร้ายอื่นๆ สำหรับทำกิฟท์หรือเด็กหลอดแก้ว ช่วยลดความเสี่ยงที่จะส่งต่อถึงรุ่นลูกได้อีกทางหนึ่ง
- ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดมะเร็งลุกลาม เนื่องจากแพทย์จะทำการนัดตรวจทุกปี หากพบในระยะแรกจะได้ทำรักษาแต่เนิ่น ๆ และจึงมีโอกาสหายขาดสูงกว่า อีกทั้งในปัจจุบันมียารักษาโรคมะเร็งเฉพาะจุดที่ได้ผลดี คนไข้มีทางเลือกในการรักษาเพิ่มมากขึ้น
คนไข้มักกังวล…กลัวว่าหากเป็นแล้วจะรักษาไม่หาย แต่ในปัจจุบันวิทยากรทางการแพทย์ก้าวหน้าไปมาก มีแนวทาง และยารักษาโรคใหม่เสมอ การที่คนไข้รู้ตัวเร็วจึงมีแต่ข้อดีมากกว่าข้อเสีย จึงอยากให้มองว่าเป็นโอกาสที่จะทำให้คนไข้ต่อสู้กับโรคร้ายได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากที่สุด
ที่มา : ผศ.ดร.นพ.โอบจุฬ ตราชู
แพทย์อายุรศาสตร์และพันธุศาสตร์การแพทย์
ศูนย์มะเร็ง รพ.พญาไท 2 อาคาร A ชั้น 7
ข้อมูลจาก www.phyathai.com